Gershon Willinger

Het Onderduikersmuseum a/d Julianalaan

               

Gisteravond in het Onderduikersmuseum in Nieuwlande vond de eerste lezing plaats in een reeks lezingen door o.a journaliste Marieke de Vries. Zij maakte samen met Rob Trip een podcast over 51 Joodse kinderen die met het laatste treintransport op 13 september 1944 vanuit Westerbork naar Bergen Belsen vertrok, het beruchte kindertransport met de term Ünbekannte Kinder.

https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-onbekende-kinderen-van-kamp-westerbork

In de Coronatijd zouden dit soort bijeenkomsten al opgestart worden maar werden toen nood- gedwongen afgelast. De lezing was een succes met een volle zaal en Marieke de Vries nam het publiek mee hoe de podcast was opgebouwd en ging in vogelvlucht over het verhaal van één van deze kinderen: Gershon Willinger. De Joodse baby die vanuit Amsterdam bij de familie Geert Schonewille belande. 

De volgende lezing zal gaan over muziek in de diverse kampen door Joodse gevangenen, op de website van de Duikelaar zal dit worden aangekondigd. Ook andere activiteiten zijn daar terug te vinden.
Het begon op 15-5-2017 dat we met enkele inwoners uit Nieuwlande de stichting officieel oprichten. Op 6-4-2018 openden we in een nog niet verbouwd museum, de voormalige chr school werd uiteindelijk voor 1 euro beschikbaar gesteld door de gem.Hoogeveen. Verbouwingen volgden en het museum onderging een metamorfose en exposities werden opgesteld. Structureel wordt het museum ondersteund door de gemeente, naast de talloze incidentele subsidies.

https://museumnieuwlande.nl/

Dan voor diegene die het gehele verhaal nog willen lezen en waarmee ik af en toe nog tracht de open eindjes aan elkaar te knopen met alle vragen die er nog zijn. Dit zijn dan zomaar vragen als: 

Wie heeft Gershon uit Amsterdam gehaald, verzetsgroep Johannes Post?

Is Gershon vanuit de Plantage vanuit Amsterdam gesmokkeld?

Wie was de verrader die het Joodse jongetje aangaf?

Onderduikverhaal van Gershon Willinger in Nieuw Zwinderen.

Enkele jaren terug mocht ik Gershon Willinger en zijn vrouw ontmoeten in voormalig concentratiekamp Bergen-Belsen. In de trein waar Gershon zich ook onder bevond waren 51 Joodse kinderen genaamd de "Unbekante Kinder".Gershon (Gerd Israel) Willinger, die als Joodse baby bij de familie Schonewille was ondergebracht in Nieuw Zwinderen

Hieronder de beknopte geschiedenis die overigens ook gepubliceerd is in de Veenmol van de Historische Kring Hoogeveen op mijn facebookpagina en van het Onderduikersmuseum..

Veel Joden vluchten massaal weg uit Nazi Duitsland in de jaren dertig van de vorige eeuw naar Nederland. Zo kwam Edith Helene Rothschild in 1929 vanuit Dortmund in Amsterdam wonen. Acht jaar later (13-8-1937) vestigde haar toekomstige echtgenoot Guido Willinger zich ook in Amsterdam. Guido was eerder gehuwd met een Duitse maar het huwelijk moest ontbonden worden. De Nazi's accepteerden geen gemengde huwelijken in dit geval Joods met Duits. De twee leerden elkaar kennen in Nederland en trouwden met elkaar, in 1940 werd er een meisje Rosa Hannah geboren. Twee jaar later werd de familie nogmaals uitgebreid met een jongen geb 24-9-1942: Gerd (Gherson) Willinger.Het jongetje vond uiteindelijk een schuilplaats bij de familie Schonewille in Nieuw-Zwinderen

Op 1 april 1943 volgt er een arrestatie door Nederlandse politieagenten die Geert Schonewille arresteren deze wordt opgesloten in het Huis van Bewaring te Assen. Het Joodse jongetje “Fritsje”, wordt naar Westerbork gebracht. Achteraf bleek een verrader dit doorgegeven te hebben aan de Duitse bezetter. De Joodse baby is dan ruim een half jaar oud en wordt gebracht naar kamp Westerbork en geplaatst in een speciale barak waar nog meer kinderen waren. Aangeduid als Unbekannte Kinder en die op 13-9-1944 met het allerlaatste treintransport richting Bergen Belsen werden gestuurd. Inmiddels waren Fritsje zijn biologische ouders al op 2-7-1943 vergast in concentratiekamp Sobibor, maar dat wist hij natuurlijk pas later.

Vanuit Bergen Belsen ging het naar Theresienstadt en daar werden ze in 1945 door de Russen bevrijd. Dat was tevens ook zijn allereerste herinnering als 3 jarige aan de oorlog, hij kreeg van een Russische soldaat een snoepje. Van deze 51 kinderen tussen 1 1/2 j en 6 jaar hebben uiteindelijk 50 Nederlands Joodse kinderen de oorlog overleefd. Een baby was onderweg tijdens het treintransport overleden.

Terug in Nederland werden er lijsten geplaatst in kranten om familie op te sporen dit had in veel gevallen geen direct resultaat. Hij kwam uiteindelijk wel weer bij de fam Schonewille en voelde zich daar na verloop van tijd weer helemaal thuis, totdat een tante zich melde, zuster van zijn moeder.
Het bezwaar dat een Joods kind bij Protestantse ouders zou worden opgevoed was not done.

Het feit dat zijn vader en moeder vermoord waren in Sobibor hoorde hij pas toen hij het kon begrijpen. Zo maakte hij ook kennis met zijn 2 jaar oudere zusje die hij nog nooit eerder had gezien. Het was geen succes toen Gershon bij zijn tante was. Door al het heen en weer gesleep en de onzekerheid was Gershon een zwaar beschadigd kind. 

Zijn tante en zijn zusje emigreerden in 1950 naar de USA en lieten hem achter in een sanatorium en hij miste zijn tante niet. Uiteindelijk werd hij geplaatst bij een kinderloos Joods echtpaar in Utrecht  Toen hij zijn Bar-Mitswa maakte op 13 jarige leeftijd gebruikte hij zijn Jiddische naam weer: Gershon.  

In vogelvlucht zijn verdere leven: in 1960 werd hij 18 en op de dag van zijn verjaardag vertrok hij naar Israël om in de kibboets te wonen. Hij ging in het leger als Paratroeper , deed een studie Maatschappelijk werker en in Israël leerde hij zijn vrouw kennen , een Engelse Jodin. In 1970 huwden ze en vervolgens in 1977 emigreerden ze naar hun kinderen in Canada. De economische toestand op dat moment was slecht in Israël en daar trof hij ook weer zijn oudere zus Rita aan.
Een ongelofelijke samenloop van omstandigheden deed zich voor in Canada. De familie Willinger stond op een camping ergens in Ontario, dacht in de buurt van St Catarines en hij hoorde dat er iemand sprak in het Drentse dialect. Wat bleek het was de dochter van zijn onderduikouders Geert Schonewille en Riek Nijsing.
Het contact was gelegd en Gershon bezocht nog zijn vroegere onderduikfamilie in Canada.
De familie Schonewille was in de jaren vijftig ook geëmigreerd en daar troffen ze elkaar weer. 

Begin 2000 is hij hier ook nog terug geweest en heeft de overige leden van de familie Schonewille in Nieuwlande bezocht, waarbij hij ook een bezoek aan Kamp Westerbork bracht.

Vervolgens was er in 2018 een soort van reunie op 13 september aan Bergen-Belsen, waar hij samen met zijn vrouw en de nog in leven zijnde kinderen elkaar weer ontmoeten. Daar heb ik hem en zijn vrouw ook nog ontmoet en de nog in leven zijnde toenmalige kinderen van dit beruchte treintransport uit Westerbork, genaamd "Unbekannte Kinder"